- Φωτήλας
- Επώνυμο ιστορικής οικογένειας των Καλαβρύτων. Σπουδαιότεροι γόνοι της ήταν οι:
1. Ασημάκης. Πρόκριτος των Καλαβρύτων. Διακρίθηκε στην Επανάσταση. Αναδείχτηκε αρχηγός του Λειβαρτσιού της επαρχίας Καλαβρύτων και συμμετείχε στο συμβούλιο των αρχηγών στη Βοστίτσα (Ιανουάριος 1821) και στην Αγία Λαύρα (Μάρτιος 1821). Στη συνέχεια πήγε με τον Ζαΐμη στην Κερπινή για στρατολογία και κηρύχτηκε πρώτος υπέρ της άμεσης δράσης. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της Πελοποννησιακής Γερουσίας, πρόεδρος του Βουλευτικού (1822) και μέλος της κυβέρνησης Γ. Κουντουριώτη (1824). Επειδή όμως διαφώνησε με την πολιτική του Κουντουριώτη, καταδιώχτηκε στον εμφύλιο πόλεμο και το σπίτι του στα Καλάβρυτα καταστράφηκε. Επί Όθωνα έγινε στρατηγός και τιμήθηκε με τον χρυσό σταυρό του Σωτήρα.
2. Παναγιωτάκης (; – Mέγα Σπήλαιο 1824). Γιος του προηγουμένου. Διακρίθηκε στην Επανάσταση ως οπλαρχηγός. Μετά το συνέδριο της Αγίας Λαύρας, όπου αποφασίστηκε η έναρξη του Αγώνα, έκανε μυστική στρατολογία στην περιοχή του και διέταξε τον φόνο Τούρκων κοντά στο Σωποτό (19 Μαρτίου 1821). Πήρε μέρος στην επίθεση εναντίον των Καλαβρύτων (21-25 Μαρτίου 1821), στις μάχες στον Λάλα και στο Πούσι (Ιούνιος 1821) και στις πολεμικές επιχειρήσεις που έγιναν στην πολιορκία της Πάτρας.
O πρόκριτος Καλαβρύτων Aσημάκης Φωτήλας.
Dictionary of Greek. 2013.